Độc đáo Bảo tàng Hải dương học ở Nha Trang - điểm đến lý tưởng để bồi dưỡng lòng yêu biển, yêu nước

Lưu giữ những ký ức của biển cả

Ở Nha Trang, Bảo tàng Hải dương học chính là nơi lưu giữ hơn 23.000 mẫu sinh vật biển quý giá thuộc 5.000 loài; 300 loài sinh vật biển quý hiếm được thu thập khắp các vùng biển Việt Nam và khu vực phụ cận. Đây cũng trở thành nơi lưu trữ bộ sinh vật biển lớn nhất nước từ năm 2012.

Bảo tàng Hải dương học được thành lập từ năm 1923 do Viện Hải dương học quản lý, điều hành. Bảo tàng nằm trên diện tích 5.000m2 và được chọn cá Mao Tiên làm biểu tượng.

Cũng theo các nhà nghiên cứu, Nha Trang được lựa chọn làm nơi để xây dựng Viện Hải dương học bởi vì biển nơi đây thuộc loại biển sâu nhất của Việt Nam và cách hải vận quốc tế không xa. Song song với đó, vùng biển Nha Trang còn có khí hậu ôn hòa, nơi giao nhau giữa hai dòng biển nóng, lạnh cho nên nó là môi trường ưa thích của hầu hết các loại sinh vật biển. Chính vì thế mà biển Nha Trang thuộc vào các loại đa dạng sinh học biển bậc nhất Việt Nam.

Đến với Bảo tàng Hải dương học trong khuôn viên Viện Hải Dương học tham quan thì nhiều du khách đã rất ấn tượng với bộ xương cá voi lưng gù dài 18m, nặng 10 tấn đã bị chôn vùi dưới đất khoảng 200 năm.

Và thông qua lời giới thiệu của những người hướng dẫn viên nơi đây, từ tháng 12/1994, cả nước đã xôn xao về việc một nông dân xã Hải Cường - Hải Hậu - Hà Nam Ninh - Nam Định trong lúc đào mương đã phát hiện ra bộ xương khổng lồ ở dưới lòng đất và ai đó đều tưởng đó là xương khủng long. Sau đó thì với nghiên cứu ban đầu, các nhà khoa học xác định đây là bộ xương cá voi lưng gù.

Và đối với ngư dân ở xã Hải Cường, vào thời điểm đó, cá voi chính là tín ngưỡng thờ cúng rất thiêng liêng cho nên sau khi phát hiện xương cá voi là họ đã mang về sân đình để thờ cúng. Mặc dù vậy thì sau một thời gian các nhà khoa học nghiên cứu và tìm cách thuyết phục về tầm quan trọng của bộ xương đối với công tác nghiên cứu và ngư dân đã đồng ý bàn giao bộ xương cho Viện Hải dương học. Và với nhiều công sức phục chế của các nhà khoa học lẫn nghệ nhân thì sau thời gian 6 tháng, bộ xương đã được hoàn chỉnh trưng bày và đã trở thành mẫu vật quốc gia rất nổi tiếng cho đến hiện tại.

Bên cạnh đó thì tại Bảo tàng Hải Dương học còn trưng bày, lưu giữ và bảo tồn khoảng 23.000 mẫu của hơn 5.000 loài cùng rất nhiều các mẫu vật lớn hàng trăm năm tuổi, tốn nhiều công phục chế sau một thời gian dài như là cá nạng hải nặng gần 1 tấn, bộ xương bò biển nặng gần 300kg được đưa từ Côn Đảo về, cá tầm, cá vua, cá mặt trăng đuôi nhọn, trai khổng lồ, hải cẩu, cá ông chuông,... Những mẫu vật này được trưng bày không chỉ đến từ biển Việt Nam mà còn ở những đất nước lân cận. Chính vì thế mà bảo tàng đã được Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam công nhận là địa điểm lưu trữ bộ mẫu sinh vật biển lớn nhất nước từ năm 2012.

Yêu biển, tự hào lãnh thổ quốc gia

Bên cạnh những mẫu vật lớn có giá trị, Bảo tàng Hải dương học còn sở hữu khu bể nuôi ở ngoài trời, các bể kính với hơn 300 loài sinh vật biển sống quý hiếm như là cá mập, tôm hùm, rùa biển, cá chình, san hô sống. Đó cũng chính là lý do trong những dịp lễ, Tết thì Bảo tàng luôn tiếp đón hàng nghìn lượt khách du lịch đến tham quan, khám phá.

Trong đó thì du khách cũng vô cùng thích thú với khu trưng bày Tài nguyên biển đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Đây được xem là thủy cung thu nhỏ được cải tạo từ đường hầm xuyên qua núi Cảnh Long (Bảo Đại) có chiều dài là 120m và rộng 8 - 12m. Khu trưng bày được đầu tư hệ thống gồm 4 bể nuôi hiện đại gồm 2 bể áp tường, 1 bể bán nguyệt, 1 bể vòm. Với việc nuôi sinh vật biển ở trong bể nhân tạo thì đội ngũ xây dựng cũng đã cho du khách thấy được sức sống của đại dương mênh mông với sự khắc họa đa dạng, phong phú của thế giới sinh vật biển Việt Nam nói chung, quần đảo Hoàng Sa - Trường Sa nói riêng.

Khi đến với Bảo tàng Hải dương học, có nhiều người không chỉ ngắm nhìn hay là chụp hình lưu niệm mà còn đưa con nhỏ đến để tham quan, để dạy cho các cháu những bài học sinh động từ đại dương mênh mông. Vừa dắt con trai nhỏ 8 tuổi đi tham quan từng loài sinh vật biển trong các hồ chứa và bể kính thì chị Ngọc Hà (Diên Khánh - Khánh Hòa) vừa hướng dẫn cho con biết các loại vật khác nhau. Cũng theo chị Hà, vì nhà cách Bảo tàng Hải dương học chỉ khoảng 20km cho nên mỗi năm khi có dịp thì đều đưa con đến tham quan các sinh vật biển ở đây. Cũng theo chị, để cho con tự ngắm nhìn và quan sát các sinh vật chính là bài học sinh động nhất giúp cho con có thể hiểu được thế giới muôn màu ở dưới đại dương. Cũng nhờ đó mà con có thêm nhiều kiến thức cũng như tăng thêm ý thức bảo vệ môi trường nói chung, sinh vật biển nói riêng.

Sau khi ngắm nhìn mọi loài sinh vật thỏa thích từ khu bể ngoài trời đến khu trưng bày Tài nguyên biển đảo Hoàng Sa - Trường Sa đã có nhiều du khách không quên rủ nhau đến công viên Trường Sa (thuộc khuôn viên của Bảo tàng Hải dương học) để có thể chụp hình lưu niệm với ngọn hải đăng thu nhỏ, cột mốc chủ quyền ở đảo Trường Sa, cây bàng vuông. Đây cũng là nơi dành cho những người chưa có cơ hội đến với huyện đảo Trường Sa có thể hiểu rõ hơn về vùng đảo thiêng liêng của Tổ Quốc.

Anh Trần Văn Bình (sống ở Đồng Nai) cho biết, gia đình của anh hiện chưa có cơ hội để đến huyện đảo Trường Sa. Mặc dù vậy thì đến với Bảo tàng Hải dương học có mô hình thu nhỏ một số biểu tượng của huyện đảo Trường Sa rất ý nghĩa, khơi gợi được tinh thần yêu nước và lòng tự hào về chủ quyền lãnh thổ cho người dân, nhất là các thế hệ trẻ khi có điều kiện ghé thăm.

Và sai khi được nhìn ngắm thỏa thích đại dương thu nhỏ thì có nhiều du khách không thể giấu nổi niềm vui và mang thêm tình yêu đại dương rộng lớn. Trẻ em cũng trở nên hào hứng khi học được bài học lớn về biển cả. Đây cũng là những bài học sinh động, thích thú, hiệu quả nhất nhằm góp phần vun đắp tình yêu thiên nhiên, yêu biển, cũng như hiểu được ý nghĩa của việc bảo vệ biển cũng như giữ vững chủ quyền biển đảo của Việt Nam.