Truyền thuyết ly kỳ về tháp bà Ponagar Nha Trang không phải ai cũng biết

Lối kiến trúc độc đáo của Tháp Bà Ponagar

Có thể thấy, Nha Trang luôn là điểm đến tham quan được nhiều người cực kỳ yêu thích. Nơi đây không chỉ hấp dẫn du khách bởi thiên nhiên đẹp tuyệt mà còn sở hữu nhiều công trình kiến trúc cổ và độc đáo. Nổi bật nhất phải kể đến là Tháp Bà Ponagar. Công trình này được biết đến như một biểu tượng của văn hóa tín ngưỡng nổi bật của những người dân nơi đây. Không chỉ thế, nơi đây còn nằm trong danh sách những công trình kiến trúc văn hóa tín ngưỡng đồ sộ nhất vẫn còn sót lại ở khu vực miền Trung nước ta.

Nằm ở cạnh trung tâm Nha Trang về hướng Bắc cho bên việc ghé thăm nơi này rất thuận tiện. Cho đến thời điểm hiện tại thì công trình này cũng không còn giữ được sự vẹn nguyên những kiến trúc vốn có của mình. Tuy nhiên, khi đến đây thì du khách vẫn có thể dễ dàng nhận thấy công trình này được chia làm ba phần rõ rệt. Với tầng đầu tiên thì cũng chính là lối dẫn lên tháp chính với những bậc tam cấp.

Ở tầng thứ hai còn có tên gọi khác đó là Mandapa, được tạm hiểu là nhà tĩnh tâm, nhà khách. Cũng vì thế mà nơi này được lựa chọn là nơi để du khách đến nghỉ chân, sửa soạn lại quần áo, lễ vật trước khi dâng cúng. Có một điều đặc biệt ở tầng này mà du khách có thể dễ dàng nhận thấy đó là có bốn hàng cột lớn hình bát giác được xây dọc hai bên mỗi bên có 5 cột lớn và 6 cột nhỏ.

Khi đi quan hai tầng trên thì du khách sẽ đến được Tháp Bà Ponagar. Cũng tương tự như các tòa tháp Chăm khác, công trình này cũng được xây dựng bằng gạch đỏ, gắn kết với nhau bằng một chất kết dính cực kỳ đặc biệt của người Chăm mà gần như không thể nhận ra được sự hiện diện của chúng. Chiều cao của tháp chừng 23m và được chia thành 4 tầng, ở mỗi tầng này đều có kiểu thiết kế tương tự nhau với chủ đạo là những vị thần, những linh vật của người Chăm cổ.

Chắc hẳn khi ghé đến Tháp Bà Ponagar thì du khách sẽ không khỏi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp vô cùng cổ kính, độc đáo của nơi này. Không chỉ dừng lại ở đó, khi đến đây, du khách còn được biết thêm nhiều truyền thuyết kỳ ảo xoay quanh ngọn tháp này.

Sự tích về Tháp Bà Ponagar

Chuyện kể rằng, xưa kia thần Poh Nagar ở ngoài biển khơi - đây là người được tạo ra từ ánh mây trời và bọt biển. Vào một hôm có con nước dâng cao đã đưa người đến sông Yjatran ở Kauthara (sông Cù Huân). Lúc đó sấm chớp, gió nổi lên để báo hiệu cho muôn loài rằng bà sắp giáng thế xuống nơi đây. Và ngay lúc đó, những ngọn núi, dòng sông hay là cây cối, muôn thú đều hạn mình để đón chào bà đến. Sau khi lên bờ thì và đã hóa phép ra những cung điện rất tráng lệ và nguy nga.

Không chỉ sở hữu cho mình nhiều phép biến hóa, bà cũng có rất nhiều chồng. Ở trong cung điện của bà có đến 97 người chồng. Và trong số đó chỉ có ông Pô Yan Amo là người có quyền uy nhất. Dù có rất nhiều chồng nhưng bà chỉ có 38 người con và đều là con gái. Sau này thì 38 người con của bà đều trở thành những vị thần. Đáng chú ý, chỉ có ba vị là Pô Bia Tikuk, Pô Nogar Dara, Rarai Anaih được bà truyền cho rất nhiều quyền năng.

Ở trong một ghi chép do Phan Thanh Giản viết vào năm 1857 thời vua Tự Đức thứ 9, sau này đến năm 1970 đã được ông Lê Vinh và ông Quách Tấn tạc lại có nội dung rằng: “Khi đất Kauthara thuộc về người Việt, thì nữ thần Po Nagar cũng trở thành vị nữ thần của người Việt với tên gọi là Thiên Y A Na và sự tích của bà cũng được Việt hóa”.

Cùng với đó là câu chuyện vẫn được người dân ở nơi đây truyền tai nhau về sự tích Tháp Bà Po Nagar (Thiên Y A Na). Cụ thể:

Thuở xa xưa ở trên núi Đại An có vợ chồng nhà tiều phu nọ, dù đã nhiều tuổi nhưng vẫn không có con. Vợ chồng của ông sống dựa vào việc trồng dưa. Đến mùa, khi dưa chín thì ông thấy vườn dưa của mình đã bị trộm một số trái dưa. Sau nhiều lần như thế thì ông đã bắt được kẻ trộm, tuy nhiên bất ngờ là tên trộm lại là một cô gái vô cùng xinh đẹp, không có cha, không có mẹ. Thương cảm cho số phận cô gái nên vợ chồng lão nông đã nhận cô làm con nuôi. Tuy nhiên ông bà lại không biết cô ấy là tiên nữ giáng trần.

Sau đó một thời gian, mưa lu đồ về tàn phá cảnh vật ở nơi đây đã khiến cho cô nhớ về cõi tiên xưa. Vì thế mà cô đã gom hoa lá, cây cỏ, những tảng đá làm nên hòn non bộ. Lúc về thì người cha nuôi thấy cảnh đó, ông rất tức giận cho rằng phụ nữ nên đã quát mắng cô. Hờn dỗi nên cô đã bỏ đi, bắt gặp một khúc kỳ nam trôi giữa dòng sông, cô bèn hóa thân vào nó rồi trôi dạt đến Trung Hoa.

Khi cô ở trong hình hài của khúc Kỳ Nam trôi tới Trung Hoa thì người dân ở đây đã kéo đến xem rất đông bởi nó tỏa ra mùi thơm ngào ngạt. Có rất nhiều muốn mang về nhưng lại không thể vác nổi.

Nghe dân chúng truyền tai nhau chuyện lạ, vị Thái tử của nước này đã xuống nơi này và nhấc bổng khúc gỗ mang về. Một hôm, vị Thái tử này đã phát hiện có bóng người lạ ở trong cung. Lấy làm lạ, Thái tử đã theo dõi và phát hiện có cô gái ẩn nấp ở trong khúc gỗ. Nàng tự xưng với Thái tử là Thiên Y A Na và rồi kể cho Ngài về câu chuyện của mình. Thái tử đem lòng yêu mến cô gái, ngay hôm sau Thái Tử đã xin phép Vua cha cho mình được thành thân với cô gái. Sau nhiều năm chung sống với Thái tử thì hai người đã có với nhau hai người con. Người con gái được đặt tên là Quý còn người con trai đặt tên là Tri.

Vào một ngày nọ, Thiên Y A Na nhớ về quê hương cũng như cha mẹ nuôi của mình. Bà đã dẫn hai người con của mình hóa vào khúc kỳ nam để xuôi ra biển trở về quê nhà. Lúc về đến nhà thì cha mẹ nuôi đã không còn. Bà đã xây mộ cho cha mẹ rồi sửa lại ngôi nhà để có một nơi thờ cúng ông bà. Khi trở về đây, nhận thấy người dân vẫn còn nghèo đói và khổ cực nên bà đã chia sẻ kiến thức của mình đã có trong những năm tháng ở Trung Hoa giúp cho dân chúng biết cách cày cấy, trồng trọt, dệt vải, chăn nuôi cùng các lễ nghi sao cho phải đạo,... Cũng từ đó cuộc sống của người dân ngày một ấm no và đầy đủ hơn.

Vào một ngày nọ, có một con chim hạc to lớn từ trên trời bay đến rước mẹ con bà về trời. Sau đó thì người dân ở nơi đây để tỏ lòng biết ơn đối với những công lao của bà nên đã tạc tượng, xây dựng tháp để thờ cúng.

Khi nhận được tin bà cùng với hai người con của mình bay về trời, vị Thái tử kia đã vô cùng tức giận bởi vì nghĩ người dân đã che giấu bà cũng như các con liền sai thuộc hạ của mình đi tra khảo người dân. Vì quá oan ức nên người dân ở nơi đây đã đến tòa tháp thắp hương để kêu oan. Ngay lúc đó, từ đâu đi đến một trận giông bão khiến cho mọi thứ rung chuyển và đã thổi bay quân lính đến từ phương Bắc.

Có rất nhiều người đã suy đoán những cụm đá còn lại ở trước Tháp ở sông Cù chính là những khối đá năm xưa đã nhấn chìm các tàu bè cũng như quân lính. Câu chuyện huyền bí này cũng đã được ghi tại lại trên bia đá rồi dựng phía sau tòa tháp vào năm 1856.

Cho đến thời điểm hiện tại thì lễ hội Tháp Bà Ponagar vẫn được diễn ra hàng năm. Đây chính là một trong những lễ hội văn hóa, tín ngưỡng lớn nhất diễn ra mỗi năm của khu vực miền Trung. Không chỉ thế, khi đến đây du khách sẽ được hòa mình vào không khí tươi vui cùng những màn trình diễn như múa lân, hát bộ, múa bóng cực kỳ đặc sắc.

Có thể thấy, với những câu chuyện về Tháp Bà Ponagar càng làm cho nơi đây trở nên huyền bí, hấp dẫn trong lòng du khách. Đối với những ai một lần được tham quan, khám phá khu di tích này chắc chắn sẽ là những kỷ niệm đáng nhớ trong chuyến đi khám phá Nha Trang cực tuyệt vời.

✅ Khám phá: Ngắm nhìn Tháp bà Ponagar: “Sững sờ” trước vẻ đẹp của công trình nghệ thuật Chăm Pa